Η πρώτη επαφή δέρμα με δέρμα, η πρώτη αγκαλιά και γνωριμία. Όταν μητέρα και παιδί βλέπουν, μυρίζουν και αισθάνονται ο ένας τον άλλον για πρώτη φορά μετά τη γέννηση, συμβαίνουν πολύ περισσότερα από αυτά που μπορούμε να παρατηρήσουμε εξωτερικά. Από εξελικτική άποψη, αυτή η πρώτη επαφή ήταν ζωτικής σημασίας για την επιβίωση του νεογέννητου, γι’ αυτό και πρέπει να υποστηρίζονται και να προωθούνται οι φυσιολογικές διεργασίες για τη μητέρα και το παιδί όλο και περισσότερο σήμερα.
Επιδράσεις για τη μητέρα:
- Ταχύτερη έξοδος του πλακούντα και των μεμβρανών (στάδιο υστεροτοκίας).
- Λιγότερη αιμορραγία μετά τον τοκετό.
- Μειωμένο επίπεδο των ορμονών του στρες.
- Υποστήριξη της σύνδεσης μαμάς και παιδιού μέσω έκκρισης ωκυτοκίνης.
- Θετική επιρροή στην έναρξη του θηλασμού και παραγωγή γάλατος.
Επιδράσεις στο νεογέννητο:
- Μειωμένα επίπεδα ορμονών στρες.
- Λιγότερο κλάμα.
- Καλύτερη ρύθμιση της θερμοκρασίας σώματος.
- Θετική επιρροή στην έναρξη του θηλασμού: πιο σωστή θέση και τεχνική-οσμή δέρματος-πρωτόγαλα.
- Αυξημένα επίπεδα κατεχολαμινών στο παιδί.
Πρώτη επαφή “skin to skin” και θηλασμός
Οι αρχικές μελέτες υποδεικνύουν ακόμη και θετικές μακροπρόθεσμες επιδράσεις, που πιθανώς επεκτείνονται στην ενήλικη ζωή. Το σίγουρο πάντως σύμφωνα με τις μελέτες είναι ότι αυτή η αδιατάρακτη επαφή επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό θετικά την έναρξη και την περαιτέρω πορεία του θηλασμού.
Tα θετικά αποτελέσματα της αδιατάρακτης επαφής δέρμα με δέρμα ‘’skin to skin’’ την πρώτη ώρα μετά τη γέννηση είναι τόσο μεγάλα που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και η UNICEF το συνιστούν ρητά για την προαγωγή του θηλασμού.
Αυτό που μπορούμε να δούμε περίπου στο 75% των νεογνών μέσα στα πρώτα 60 λεπτά μετά τη γέννηση (κολπικός τοκετός) είναι το breastcrawl. Αυτή η βιολογικά «προγραμματισμένη» διαδικασία οδηγεί το νεογέννητο να τοποθετηθεί και να θηλάσει ανεξάρτητα για πρώτη φορά.
“Breastcrawl”: όταν αποτρέπουμε τα φυσιολογικά αντανακλαστικά του νεογέννητου
Αυτό που είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζουμε είναι ότι αυτές οι φυσιολογικές διεργασίες είναι δυστυχώς εύκολο να αποτύχουν. Ο πρόωρος τοκετός, η πρόκληση τοκετού, οι παρεμβάσεις στον τοκετό, ορισμένα παυσίπονα κατά τη γέννα ή η καισαρική τομή μπορούν να μειώσουν τα αντανακλαστικά και τις αντιδράσεις του νεογέννητου, ώστε να μην υπάρχει ή να υπάρχει μόνο εξασθενημένη κίνηση του μωρού προς το στήθος (breastcrawl). Σε αυτήν την περίπτωση τα νεογέννητα χρειάζονται συνήθως περισσότερη υποστήριξη για να φτάσουν στη θηλή και οι μητέρες χρειάζονται καλή καθοδήγηση για να μπορέσουν να βοηθήσουν το παιδί τους.
Ωστόσο, αυτό που πρέπει πάντα να συμβαίνει (αν το επιτρέπει η γενική κατάσταση) είναι η αδιατάρακτη επαφή δέρμα με δέρμα για τουλάχιστον μία ώρα. Αλλά ακόμη και αν αυτό δεν είναι δυνατό για κάποιους λόγους, αυτή η πρώτη επαφή δέρμα με δέρμα θα πρέπει στη συνέχεια να αποκατασταθεί το συντομότερο δυνατό και εάν δεν είναι εφικτό με τη μητέρα, μπορεί φυσικά να γίνει και με τον πατέρα ή άλλον φροντιστή. Το καλό είναι πως δεν υπάρχει ημερομηνία λήξης για την επαφή δέρμα με δέρμα και το δέσιμο. Έτσι, μπορείτε να επιστρέψετε σε αυτήν την ήσυχη, οικεία κατάσταση ανά πάσα στιγμή. Είτε μετά από μια μέρα, μια εβδομάδα, έναν μήνα ή ακόμα περισσότερο, εάν υπάρχει η αίσθηση ότι αυτή η στιγμή λείπει ή θα βοηθούσε εσάς και το παιδί σας.
Όλο και περισσότεροι άνθρωποι μιλούν για τη συνεχιζόμενη επαφή δέρμα με δέρμα μετά τον τοκετό, επειδή αυτή η επαφή προάγει την παραγωγή γάλακτος και τον θηλασμό και δεν έχει κανένα μειονέκτημα για το μωρό. Στην πραγματικότητα, αποδεικνύεται ακριβώς το αντίθετο. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ρύθμιση της θερμοκρασίας σώματος και του σακχάρου του αίματος είναι καλύτερα απ’ ότι όταν τα μωρά είναι «ξαπλωμένα μόνα» και πλήρως ντυμένα.
Η ιατρός κ. Κ. Καλοειδά-Παπαϊωάννου, μαιευτήρας-γυναικολόγος στη Θεσσαλονίκη, είναι υποστηρίκτρια της επαφής δέρμα με δέρμα μετά τον τοκετό, αλλά και πιο μετά μέσω του rooming in. Επιδιώκει έναν φυσικό τοκετό και καθοδηγεί κάθε γυναίκα με τον κατάλληλο τρόπο για την επίτευξή των παραπάνω.